markasıdır.
Kristalizatör cihazının ne olduğunu açıklamadan önce neden kullanıldığını açıklamak gerekir. Bunun için Amorf ve kristalin plastik ne demektir? makalesini inceleyiniz.
Plastik hammaddenin cinsine ve kullanma amacına göre amorf veya kristalin olarak kullanılması gerektiği belirlenir. Eğer yüksek oranda amorf yapıya sahip ise kristalize edilip işlenmesi gerekir.
Kristalizasyon işlemi hammaddenin belirli bir sıcaklığa kadar yavaş yavaş ısıtılması ve soğutulması anlamına gelir. Bunun için farklı yöntemler bulunur. Ancak, bu yöntemlerin hepsinde plastik hammaddesinin ısıtılırken hareket ettirilmesi gerekir. Zira, amorf hammaddeler ısıtıldıkları zaman belirli bir sıcaklıktan sonra hızlı şekilde genleşmeye başlarlar ve yapışmalar başlar. Yapışma akışkanlığı engeller ve topaklanma oluşur.
Bunun için dikey yapıdaki kristalizatörler içinde dikey karıştırma helezonları, yatay yapıdakilerde ise titreşim veya dairesel döner hareket yöntemleri uygulanır.
Genel olarak kristalizatörler PET, PES ve naylon (polyamid çeşitleri) hammaddelerinin kristalizasyonu için kullanılır.
Granül yapıdaki amorf PET, PES ve PA genelde tekstil sektöründe iplik üretiminde kullanılır. Pul şeklinde geri kırılmış PET (şişe kırığı, preform kırığı, levha firesi gibi..) ise genellikle levha üretiminde kullanılır.
Granül formundaki hammaddeler üreticilerden amorf ve kristalin yapıda temin edilebilir. Eğer amorf yapıda temin edilirlerse kurutma öncesi kristalize edilmeleri gerekir. Kırma formundaki PET malzeme ise üretim makinesinin özelliklerine bağlı olarak kristalize edilmeden de kullanılabilir.
Örneğin; PET, daha yüksek sıcaklıklarda (160-180°C) kurutulmadan önce 80°C olan camsı geçiş sıcaklığının üzerinde ısıtılarak kristalize edilmelidir. Aksi takdirde; amorf PET moleküler yapısı sebebi ile ısıyla genleşecek ve en kötü durumda kurutma silosunun duvarlarına yapışarak sıkıntı yaratacaktır. Amorf PET’i kristalize etme işlemi hammaddenin özelliğine bağlı olarak 1 ila 2 saat arasında değişebilir.
DİKEY TİP KRİSTALİZATÖRLER
Üstten motor tahrikli bir redüktöre bağlı geniş çaplı bir karıştırıcının dikine yerleştirildiği izolasyonlu bir silodur. Kurutma silosu şeklinde olan bu silindirik hazne aynı zamanda ısıtılarak kristalizasyon işlemi gerçekleştirilir. Karıştırıcının kullanılmasının sebebi ısıya maruz kalan hammaddenin genleşerek yapışmasını ve dolayısı ile topaklanmasını sağlamaktır. Karıştırma işlemi aynı zamanda her hammaddenin homojen kristalize edilmesini de sağlar. Amorf malzeme silonun üzerinden emici ile beslenir. Kristalizatörün altında bulunan hücre tekeri (hava kapanı) ile kristalize edilen hammaddenin boşaltılması sağlanır. Hücre tekerinin altında bulunan hazne ise hammadde kurutucusuna besleme öncesi rezerv hammaddenin biriktirilmesini sağlar.
INFRARED KRİSTALİZATÖRLER
Dairesel bir yatay tambur iç çeperine yerleştirilmiş sonsuz vida şeklinde hammadde taşıma raylarından oluşan bu tip kristalizatörler infrared ısıtıcı kullanarak bir taraftan girip diğer taraftan çıkan hammaddenin ısıtılarak hem kristalize edilmesini ve hem de kurutulmasını sağlarlar.
Aynı cihaz içinde hem kristalizasyon hem de kurutma özelliği ile enerji tasarrufu sağlayan bu cihazlar aynı zamanda yer tasarrufu sağlarlar. Ancak, ihtiyaç duyulan nihai nem oranının çok düşük seviyelerde olması istenildiğinde infrared kristalizatörlerin çıkışına ekstra nem alıcılı kurutucu da bağlanabilir.
Genel olarak yüksek bir yatırım maliyeti olan bu tip infrared sistemlerinin en önemli dezevantajı kullanım şartlarına (özellikle toz oranının çok olduğu hammaddeler için..) bağlı olarak infrared led ekipmanlarının bozulma sebebi ile yenilenme maliyetlerinin yüksek olmasıdır.
